پنج صبح تشريف بياوريد سر صف

گروه اجتماعي

«مادرم با ارايه مدارك بيماران سرطاني امروز در بيمارستان اختر (پل رومي) واكسن سينوفارم زد. بايد مدارك رو‌ تكميل كنيد و بريد اونجا. از ۶ صبح نوبت‌دهي شروع مي‌شه. مامان مي‌گفت از ۳ صبح مردم مي‌رن تو صف و تيم تزريق واكسن ظاهرا فقط تا پايان هفته در اين بيمارستان هستند.» اين توييت كه ديروز نوشته شده بود يك نمونه از اطلاع‌رساني‌هاي اين روزها در شبكه‌هاي اجتماعي است. فارغ از آنچه از جانب وزارت بهداشت و توسط صداوسيما و رسانه‌ها اعلام مي‌شود، وضعيت دريافت واكسن كرونا در تهران، به گونه‌اي پيش رفته است كه تبليغات دهان به دهان يا دقيق‌تر بگوييم: توييت به توييت بخش مهمي از اطلاع‌رساني را بر عهده گرفته است. در ميان اين توييت‌ها و در جريان صحبت با كساني كه در اولويت دريافت واكسن هستند، مي‌توان تجربه‌هاي مشابهي را ديد: سردرگمي در ميان ثبت‌نام يا مراجعه حضوري، تشكيل صف از اولين ساعت‌هاي صبح، ابهام در مراكز محله‌اي توزيع واكسن. در گروه سني 70 سال به بالا همچنان خبر مي‌رسد كه فارغ از اينكه در سايت رسمي وزارت بهداشت ثبت نام كرده يا نكرده باشيد، صف‌هاي سحرگاهي ثبت‌نام حضوري احتمال دريافت واكسن را بالاتر مي‌برند. 

از همان نيمه‌هاي ارديبهشت كه مشخص شد دريافت واكسن بر اساس گروه سني آغاز شده و شهروندان بالاي 80 سال در انتظار تماس از خانه‌هاي بهداشت مانده بودند، مشخص شد كه دريافت واكسن شايد به آن نظم و ترتيبي كه بايد، پيش نمي‌رود. خيلي زود تصوير ازدحام سالمندان مقابل مراكز مختلف بهداشت در محله‌هاي مختلف منتشر شد و انتقادها بالا گرفت كه يكي از حساس‌ترين گروه‌هاي جامعه در برابر كرونا به خاطر ابهام و نبود اطلاعات درست بايد حضور در ميان جمعيت را به جان بخرند. حالا هم كه نوبت به گروه سني بالاي 70 سال رسيده مشكل هنوز بر جاي خود باقي است. خانم الف 71 سال سن دارد، او در سه روز گذشته با تمام مشكلاتي كه دريافت واكسن ممكن است داشته باشد روبه‌رو شده و هنوز هم در ميان مراكز مختلف سرگردان است. يك بار در مركز بهداشت مباركي در محدوده لويزان ثبت‌نام كرده بود تا روزي كه از راديو شنيد كه نوبت به واكسن گروه سني بالاي 70 سال رسيده است. او به «اعتماد» مي‌گويد: «روز شنبه رفتم به همان محل كه ديده بودم واكسن مي‌زنند، ديدم خبري نيست. گفتند بايد وارد سايت Salamat.ir شويد و آنجا ثبت‌نام كنيد. من همانجا با گوشي‌ام ثبت‌نام كردم و گفتم حالا كجا واكسن مي‌زنند؟ گفتند در فلان مدرسه. وقتي رفتم آنجا گفتند دارند واكسن مي‌زنند و ثبت‌نام هم نمي‌خواهد. كارتم را كه نشان دادم گفتند به شما نمي‌توانيم بزنيم، فقط بالاي 75 سال. گفتم راديو گفت نوبت بالاي 70 سال شده، گفتند بله اما ابلاغيه‌اش هنوز براي ما نيامده.» روز بعد به اميد اينكه ابلاغيه ديگر به دست پايگاه واكسن مستقر در مدرسه رسيده باشد دوباره به آنجا مراجعه كرد، اين بار مدرسه خالي بود و حواله‌اش دادند به همان مركز بهداشت: «به مركز بهداشت قبلي كه رفتم ديدم خيلي شلوغ است. مردم از ساعت 5 صبح آمده بودند اسم نوشته بودند و من اصلا نفهميدم آن ثبت‌نام براي چه بود. يعني خود مردم صبح جمع مي‌شوند و اسم مي‌نويسند و مي‌دهند دست مركز بهداشت، يك نفر از روي همان ليست اسم‌ها را مي‌خواند و دانه دانه مي‌فرستد داخل. اما اين‌قدر جمعيت زياد است كه آدم جرات نمي‌كند در آن صف بايستد.» با دو بار ثبت‌نام، يك بار حضوري و يك بار در سايت در ظرف سه روز اول هفته همچنان در گيرودار آمدن و رفتن بين مراكز مختلفي بوده كه به گفته او همه شلوغ‌اند: «جالب است آن مركزي كه ثبت‌نام كرده بودم به من گفتند نزديك‌ترين مركز تزريق واكسن به شما در ميدان ملت است. وقتي به آنجا مراجعه كردم گفتند ما اصلا اينجا تزريق واكسن نداريم. نمي‌دانم اما چرا اسمشان در ليست بود.»
خانم الف خودش به مراكز مختلف سر مي‌زند، پيگير اخبار است و راحت با گوشي همراهش كارهاي مربوط به ثبت‌نام را انجام مي‌دهد. در عين حال حتي او كه سالم است و مي‌تواند كارهاي خودش را پيش ببرد هنوز نمي‌داند بين اين اطلاعات چند دست و حواله دادن از اين مركز به آن مدرسه و از آن مدرسه به آن خانه بهداشت بايد چه كند. برخي از افراد گروه‌هاي سني اعلام شده اما براي دريافت واكسن متكي به كمك ديگران هستند. براي همين اين سردرگمي را مي‌توان در ميان اطرافيان آنها ديد كه مرتب در شبكه‌هاي اجتماعي از هم خبر مي‌گيرند كه چه كسي، كجا توانسته والدينش يا پدربزرگ و مادربزرگش را واكسينه كند. يكي از كاربران توييتر نوشته است: « بابا و‌ خاله، مامان‌جون رو بردن واكسن بزنه. سروقت جايي كه قرار بود باشن بهشون گفتن تموم شده!!!!!آدما از ۵ صبح ميان صف اسم مي‌نويسن ۱۱ صبح ديره (ساعتي كه وقت داشتن البته) براي هر آدم مسني كه واكسن مي‌زنه اينجوري ۲ نفر بايد پيگير و درگير باشن آخه؟» كاربر ديگري نوشته: «پايگاه شماره ۱ سردار جنگل اعلام كرده به ما گفتند فقط بالاي 75 سال واكسينه كنيد. بعد ديروز مي‌گيد بالاي 70 سال. پدر بنده فلج و 72 سالش هست و مرتب پرستار رو دكتر مياد خونه و ميره. كجا و كي بايد واكسن بزنيم كه حرف و عملتون يكي باشه لطفاً؟»
يكي از بازنشستگان فرهنگي كه با «اعتماد» صحبت مي‌كند از قضا از روند واكسن زدن خانواده‌اش راضي است؛ رضايتي كه بيشتر متكي به شانس بوده: «برادرم كه 87 ساله‌ است رفت خانه بهداشت ثبت‌نام كرد و همان روز به او واكسن سينوفارم زدند. بعد به او گفتند هر كسي در خانه هست كه سنش بالا است بردار بياور براي واكسن. فرداي آن روز ما هم رفتيم و ثبت‌نام كرديم، به ما گفتند وقتي نوبت‌تان شد زنگ مي‌زنيم كه بياييد.» 10 روزي از ثبت‌نام گذشته و حالا براي او هم كه بالاي 70 سال دارد بايد نوبت واكسن برسد، هنوز خبري نشده اما او ترجيح مي‌دهد تا روزي كه تلفن زنگ بزند و نوبتش را برايش اعلام كنند در خانه بماند. در ميان شايعاتي كه شنيده چيزهايي بوده كه ترجيح داده اصلا براي ثبت‌نام به سراغ سايت نرود: «مي‌گويند اين سايت‌ها دارند اطلاعات شما را مي‌گيرند براي خودشان، راستش من هم از سايت استفاده نكردم.» 
اغلب كساني كه در شبكه‌هاي اجتماعي  از رسيدن واكسن به والدين‌شان مي‌نويسند، خبر مراكز خلوت‌تر را به هم مي‌دهند. همين‌طوري بود كه در روز تزريق واكسن در مجموعه ايران مال ناگهان خبر مثل بمب تركيد و از روز بعدش ديگر در كل مجموعه جاي سوزن انداختن نبود. يكي از راهكارهايي كه كاربران به هم پيشنهاد مي‌كنند اين است كه به صورت مرتب به خانه‌هاي بهداشت محله سر بزنيد تا واكسن گيرتان بيايد. با وجود تمام آن تاكيدهايي كه وزارت بهداشت براي مراجعه نكردن حضوري مردم به خانه‌ها و مراكز بهداشتي و درماني داشت به نظر مي‌رسد، دريافت واقعي واكسن در صف زودتر از انتظار براي اعلام نوبت جواب داده است.